23 април, 2025 г.
На пригодна свеченост денеска во НУ Библиотека „Григор Прличев“ во Охрид беше одбележан 23 Април – Светскиот ден на книгата и авторското право.
-Времето е релативна работа – и тоа не е само поетска или филозофска изјава, туку и научна вистина.
Ако зборуваме од гледна точка на физиката, особено од Теоријата на релативноста на Ајнштајн, тогаш времето навистина не е апсолутно – не тече исто за сите.
Но и надвор од физиката, во секојдневниот живот, времето е релативно и во психолошка смисла – кога си среќен, минува брзо; кога чекаш нешто непријатно, се влече.
Филозофски, времето е една од оние појави што не само што сите ја доживуваме, туку и секој ја доживува различно – како река што не тече исто за сите, рече во пригодното обраќање в.д. директорката на НУ Библиотека „Григор Прличев“, Христина Трпеска. Таа потсети на моќта на книгата и нејзината улога и функција во животот на човекот.
Светската порака посветена на Денот на книгата од госпоѓа Одре Азуле генерална директорка на УНЕСКО ја пренесе м-р Мариче Боздоганова:
– На Светскиот ден на книгата и авторското право во 2025 година, УНЕСКО ја слави моќта на книгите да ја поттикнат имагинацијата и да го обликуваат општеството. Додека ја одбележуваме 30-годишнината од овој Светски ден, истовремено се осврнуваме и на напредокот во промовирањето на писменоста и на универзалниот пристап до книгите, но ги согледуваме и предизвиците што остануваат.
Во изминатите три децении, УНЕСКО се посвети на промовирање на книгите и поттикнување на културата на читање не само преку своите 53 креативни градови на литературата, туку и преку мрежата на светски престолнини на книгата. Годинава, Светската престолнина на книгата за 2025 година – Рио де Жанеиро во Бразил, ќе покаже како книгите можат да предизвикаат општествени промени и да создадат одржливи економски придобивки, на пример преку Парадата на книгите и со отворање нови библиотеки во најранливите делови на градот, стои во пораката на Азуле.
Годинава македонската порака за книгата е дело на професор д-р Славица Велева а ја пренесе библиотекарот Бети Лазеска – Симоноска:
-Токму преку книгите, еден јазик станува глас, сведоштво, наследство. А македонскиот јазик – нашиот мајчин и државен јазик – пред осум децении, првпат го доби своето институционално кодифицирање, своето право на објавен збор, во учебник, во книга.
Во тој историски контекст, кодификацијата на македонскиот јазик не беше само изнуден лингвистички чин. Таа беше чин на самопотврдување на националниот и на културниот идентитет. Со тоа, му се овозможи на македонскиот збор да стане порамноправен со сите светски јазици – и во книжевноста, и во науката, и во секојдневниот живот.
Затоа, денешната прослава добива двојно значење. Го славиме зборот, но и правото на збор. Го славиме авторот, но и правото на свој јазик преку кој авторот може да создава, да зборува, да сонува. Го славиме авторското право – како продолжение на таа борба за признавање на креативноста, заштита на трудот и вреднување на умот.
Нека оваа 80-годишнина не биде само одбележување на минатото, туку поттик за иднината. Нека нѝ биде потсетник дека сме должни да го негуваме јазикот што ни е пренесен од раѓањето, да ги вреднуваме оние што пишуваат и да создадеме услови во кои идните генерации ќе можат слободно, достоинствено и со љубов да создаваат на својот мајчин јазик, затоа што народите кои зад себе не оставиле никакви писмени сведоштва, а и не биле споменато од други, исчезнале од историјата и биле заборавени засекогаш, напиша д-р Велева.
Библиотекарите Коста Трифуноски и Никола Ристовски ги доделија заслужените признанија и благодарници на присутните за минатата 2024 година.
За најчитател во детското одделение е прогласена Марија Димова Наумоска, со 41 прочитана книга. Втор е Филип Кордоски со 40 и неговиот брат Александар со прочитани 30 книги е трет.
Најчитател во одделението за возрасни во текот на минатата година е Весна Атанасоска со 175 прочитани книги. Втора е Светлана Апостолоска со 120 и трета е Снежана Мукоска со прочитани 118 книги.
И минатата година највозрасен читател беше Благородна Тасевска, родена 1932 година а за најмлад читател е прогласена Маја Наумоска, родена 2022 година.
Денеска на 30 донатори на книги им беа врачени благодарници за направениот гест.
Истовремено беа прочитани најбараните книги од домашни и светски автори во одделите за деца и возрасни.
Свечениот настан со прекрасните музички настапи го збогатија учениците од ООМУ „Методи Патче“, Димитар Јанкуловски и Виктор Србиноски на виолина и обајцата од класата на проф. Елица Рашкова.
НУ Библиотека
